Trzema etapami tworzenia filmu są: preprodukcja, produkcja i postprodukcja. Chcesz dowiedzieć się, jakie czynności wykonuje się w ramach każdego etapu i kto pracuje przy realizacji zarówno pełnometrażowych filmów, jak i krótkich spotów reklamowych, teledysków czy filmów szkoleniowych?
Produkcja filmowa od kuchni
Tworzenie filmu jest jak parzenie kawy. W praktyce, przy produkcji filmów, wszystkie czynności zamykają się w 3 etapach: preprodukcji, produkcji oraz postprodukcji. Tak, jak w przygotowaniu zarówno dobrej kawy, jak i dobrego filmu, chodzi nie tylko o samo parzenie napoju, ale o detale i zadania wykonywane wokół tej konkretnej czynności:
- Preprodukcja obejmuje między innymi wybór kraju, ziemi na plantację, hodowcy, a wszystkie czynności oparte są na wiedzy, tradycji oraz idei.
- Produkcja składa się z sadzenia, uprawy, zbioru oraz logistyki i transportu ziaren kawy.
- Postprodukcja to dopiero przygotowanie i podanie kawy.
Degustacja tak przygotowanego napoju jest z kolei jak premiera filmu w kinie, telewizji czy internecie. Co zrobić, by z tak wykonanym “produktem” trafić na czerwony dywan, a nie zostawać z nim na wykładzinie we własnym salonie? Właśnie dlatego warto podkreślić, że wszystkie etapy pracy nad filmem są istotne. Zalicza się do nich pisanie scenariusza, grę aktorską, operowanie światłem, dźwiękiem i obrazem, a nawet mniejsze, ale równie ważne detale, jak klaps, ustawienie statystów, charakteryzacja i inne. Dzisiaj wyjaśnimy po kolei wszystkie etapy tworzenia filmu.
Preprodukcja filmu
Pierwszym etapem tworzenia filmu jest preprodukcja. To proces planowania i przygotowania poszczególnych elementów potrzebnych do stworzenia filmu. To najważniejszy czas na staranne projektowanie oraz planowanie każdego etapu i podejmowanych czynności.
Jedną z pierwszych czynności na etapie preprodukcji filmowej jest stworzenie scenariusza. Można zawrzeć w nim dialogi, szkic fabuły, opis akcji, charakterystykę postaci, elementy scenografii, notatki, didaskalia, uwagi – wszystkie szczegóły, na których podstawie będzie budowana komunikacja werbalna i niewerbalna przekazu. Mario Puzo, Christopher Nolan, Frank Darabont, Tim Burton, Woody Allen, Quentin Tarantino, a z polskich nazwisk także Agnieszka Holland, Stanisław Bareja czy Krzysztof Zanussi – to tylko niektórzy znani w branży filmowej scenarzyści, od których, można powiedzieć, wszystko się zaczęło. Dzięki ich twórczości powstało wiele znanych i nagradzanych filmów, takich jak „Pokot”, „Ojciec Chrzestny”, „Incepcja”, „Miś”, „Edward Nożycoręki”, „O północy w Paryżu”.
Można wymieniać i wymieniać… Filmowy scenariusz jest utworem, wokół którego realizuje się kolejne etapy produkcji. Czasem może to być opowieść do długometrażowego filmu akcji, innym razem do krótkiego spotu reklamowego. Na podstawie scenariusza opracowuje się scenopis, czyli techniczny plan realizacji filmu.
Praca przy produkcji filmowej obejmuje także określenie lub branie pod uwagę budżetu (np. przy tworzeniu scenariusza), a także nierzadko pozyskiwanie funduszy, sponsorów, wytwórni filmowej czy producenta.
Preprodukcja to również etap wybierania reżysera, autora zdjęć filmowych, kierownika produkcji. Czasem dzieje się tak, że jest pomysł na stworzenie filmu, ale jeszcze nie ma do niego scenariusza. Wtedy szuka się również scenarzysty, opracowuje fabułę filmu oraz wybiera aktorów i statystów podczas przeprowadzanych castingach i zdjęciach próbnych. W trakcie preprodukcji przygotowuje się również kostiumy i scenografię. Preprodukcja filmowa obejmuje wszystkie czynności, które poprzedzają okres zdjęciowy. W trakcie prowadzone są również prace przygotowawcze, do których można zaliczyć podpisywanie wstępnych kontraktów czy określenie terminów rozpoczęcia i zakończenia zdjęć.
Dobrze wykorzystany czas przedprodukcji odgrywa jedną z najistotniejszych ról w całym przedsięwzięciu. Nie bez powodu w branży filmowej zwykło się mówić, że „film jest już właściwie gotowy, trzeba go jeszcze tylko nakręcić”.
Produkcja filmu
Dla wielu osób pracujących przy projekcie filmowym, drugi etap tworzenia krótko- lub długometrażowego filmu, klipu, teledysku czy spotu, jest najciekawszy. To w trakcie produkcji, czyli kręcenia filmu, współpracuje ze sobą mnóstwo osób: aktorzy pierwszo- i drugoplanowi, reżyser, kierownik produkcji, operatorzy kamery, obrazu, dźwięku i światła, statyści, charakteryzatorzy, kostiumografowie oraz wiele innych osób. Całym przedsięwzięciem nadzorują z kolei producent filmu i producent wykonawczy. Przy kręceniu filmu mogą pracować również inni specjaliści: kaskaderzy, styliści żywności, treserzy zwierząt, pirotechnicy i wielu innych. Liczba ekipy realizatorskiej zależy od zapotrzebowania, pomysłu na film, a także możliwości finansowych czy czasowych. Dla porównania, przy jednej z części filmów Iron Man łącznie pracowało ponad 3000 osób.
Kamera, akcja!
Aktorzy i reżyserowie filmów są zazwyczaj najbardziej rozpoznawalni, widoczni na czerwonym dywanie, pokazywani w telewizji, a ich nazwiska znajdują się na pierwszych stronach czasopism lub są wypowiadane w radiu. W trakcie produkcji filmu to jednak nie tylko oni odgrywają te istotne role – dosłownie i w przenośni! Produkcja filmów nie mogłaby funkcjonować poprawnie bez operatora filmowego. Wśród najlepszych i najbardziej cenionych na całym świecie operatorów znajduje się Janusz Kamiński – dwukrotny zdobywca Nagrody Akademii Filmowej, znanej również jako Oscar. Statuetki otrzymał za film „Lista Schindlera” oraz „Szeregowiec Ryan”. Polski operator filmowy od wielu lat współpracuje przy wszystkich produkcjach Stevena Spielberga.
Operatorzy kamer, obrazu, dźwięku i światła pracują na to, by ujęcia ukazane na ekranie nie tylko przedstawiały w odpowiedni sposób fabułę, ale również wywoływały emocje, poruszały, zachwycały i inspirowały. Wśród podstawowych ruchów kamerą wyróżnia się pan – ruch w poziomie, pedestal – ruch pionowy, tilt – obracanie w osi góra-dół, bez zmiany miejsca kamery, dolly – dojazd, a także wiele innych, które pomagają w nakręceniu filmu w oryginalny sposób. Ujęcie może być z ręki operatora lub zostać stabilizowane za pomocą różnego rodzaju sprzętu.
Istotny jest także plan filmowy, czyli odpowiedni sposób kadrowania obrazu. Podstawowe rodzaje planu filmowego:
- totalny/daleki – najszerszy z kadrów, przedstawiający ogólną przestrzeń, np. plener, panoramę, miejsce akcji;
- ogólny – pełen obraz miejsca akcji, sylwetka w kadrze jest podporządkowana otoczeniu;
- pełny – pełen widok ludzkiej sylwetki z jednoczesnym uwzględnieniem tła;
- amerykański – sylwetka aktora wykadrowana do kolan;
- średni – sylwetka aktora wykadrowana do pasa;
- bliski/półzbliżenie – popiersie ludzkiej postaci;
- wielki plan/zbliżenie – ludzka twarz pokazana na całym ekranie,
- detal/wielkie zbliżenie – szczegół ludzkiej postaci lub powiększenie przedmiotu;
- makrodetal – ukazanie wycinka rzeczywistości, które jest niewidoczne gołym okiem.
Na etapie produkcji filmów realizuje się założenia z preprodukcji. Ważne jest trzymanie się budżetu i harmonogramu. Kręcenie ujęć odbywa się najczęściej na planie zdjęciowym w studiu w zamkniętym pomieszczeniu bądź w plenerze. Ekipa realizatorska, lokalizacja planu zdjęciowego oraz sposób kręcenia filmu zależy od wcześniejszych ustaleń czy scenariusza. Okres zdjęciowy pozwala uzyskać surowy materiał filmowy, który trafia do postprodukcji.
Cięcie!
Postprodukcja filmowa
Po skończonych zdjęciach na planie filmowym czas obrobić nakręcone materiały: przyciąć, polepszyć, zastosować efekty wizualne i dźwiękowe, poddać materiały korekcji kolorów itp. W trakcie montażu filmu stosuje się różne rodzaje cięć: continuity, jump cut, long take, reverse shot i wiele innych. Nie tylko ujęcia, ale również ich montaż wpływa na ogólny odbiór filmu przez widza. Odpowiedni montaż może dodać akcji dynamiki albo z drugiej strony: uspokoić ją, zwracając uwagę na szczegóły. To sposób na właściwe i klarowne przekazanie historii.
Można powiedzieć, że montaż filmów to ostateczny etap, jednak po tysiącach godzin spędzonych na przeglądaniu, usuwaniu, analizie, montażu filmu klatka po klatce, dodawaniu, korekcji lub usuwaniu dźwięków, przychodzi czas na ocenę reżysera, który może stwierdzić, że potrzebne jest nagranie dubli lub innych ujęć.
Preprodukcja, produkcja i postprodukcja filmów to długotrwały proces, który – przy odpowiednim zaplanowaniu, organizacji oraz realizacji, pozwala na tworzenie filmu pełno lub krótkometrażowego, szkoleniowego, reklamowego, a także spotów, teledysków czy animacji oraz wizualizacji, które skutecznie spełniają swoje funkcje.
FAQ
- Ile kosztuje produkcja filmu?
Zazwyczaj koszt realizacji określa scenariusz, jeśli jasno precyzuje kogo w nim osadzić, kto ma reżyserować i jakie wykorzystać techniki realizacji. Często budżet klienta jest istotnym wyznacznikiem, wówczas produkcję dopasowuje się do kosztów, jakie są z góry przeznaczone na projekt. Film i cała związany z nim produkcja, niezależnie od jego długości może być zrealizowany bardzo różnych budżetach wynoszących dziesiątki, setki tysięcy i miliony złotych. Cena produkcji filmu zależy przede wszystkim od rodzaju filmu, wykorzystanym w nim technik, obsady, personelu, a także od złożoności czy charakteru projektu.
- Ile trwa produkcja filmu?
Preprodukcja, produkcja i postprodukcja filmowa zajmuje od kilkunastu dni, niekiedy skończywszy na miesiącach pracy. Czas uzależniony jest od rodzaju produkcji filmowej jak i wielu związanych z nią współczynników.
- Czy warto inwestować w filmy promocyjne swojej firmy?
Tak. Krótkie filmy stają się coraz bardziej popularną formą przekazywania informacji zarówno przez mniejsze, jak i większe marki. Jeśli chcesz trafić do swojej grupy docelowej, zdecyduj się na film promocyjny, który opublikujesz na stronie internetowej, a także w mediach społecznościowych i tradycyjnych!