Motion control – co to jest i jak wykorzystuje się go w filmie?

22 listopada 2022 Sprzęt filmowy i technologie
motion control w filmie i reklamie

Jak jeden bohater – jeden aktor – gra kilka postaci w tym samym ujęciu z wykorzystaniem ruchu kamery? Jak uzyskać niezwykle realistyczny efekt rozdzielenia rzeczywistości i stworzyć dwa alternatywne światy – zależne od siebie? Odpowiedź to motion control. Czym jest i jak wykorzystuje się sterowanie ruchem w filmie i reklamie? Przeczytaj!

Co to jest motion control?

Motion control to pojęcie o szerokim znaczeniu: obejmuje całą złożoną poddziedzinę automatyki w przemyśle. Jest to sterowanie serwonapędami – czyli układami, które pozwalają precyzyjnie ustawiać i kontrolować położenie, prędkość ruchu i moment obrotowy maszyny za pomocą takich urządzeń jak pompy hydrauliczne i silniki elektryczne. Zawężając pojęcie motion control tylko do fotografii i filmu, mówimy o narzędziach i technice, która umożliwia pełne kontrolowanie i powtarzalność ruchu kamer, a inaczejo systemach sterowania ruchem w sposób powtarzalny. Wespół z odpowiednim oprogramowaniem daje to szansę na szybkie i stosunkowo łatwe tworzenie wielu efektów specjalnych.

Motion control to nowoczesne urządzenia i systemy takie jak Techno Dolly lub Milo. Duże, ciężkie, złożone maszyny przypominające wyglądem żuraw trafiają na specjalny tor i są uzupełniane o kamerę, a dalej system programuje się pod kątem wykonywania określonego ruchu. Maszyna odtwarza wiele razy dokładnie ten sam ruch, za każdym razem trafiając precyzyjnie w to samo położenie. Wykorzystując specjalne aplikacje i programy, ujęcia łączy się i obrabia.

Sterowanie ruchem kamer wykorzystuje się od lat 60. ubiegłego wieku – technikę tę zastosowano m.in. w produkcji Odysei Kosmicznej, a na szerszą skalę w Gwiezdnych wojnach z 1977 roku. W stworzeniu tego filmu brał udział pierwszy system cyfrowych kamer sterowanych ruchem – Dykstraflex – który pozwalał na kilka osi ruchu kamer, w tym obrót, pochylenie, trawers czy ścieżkę, a także sterowanie migawką i ostrością obiektywu oraz powielanie ich w wielu ujęciach.

Do czego wykorzystuje się motion control w filmie i reklamie?

Motion control w filmie – również w procesie produkcji takich materiałów jak spoty reklamowe i teledyski – używa się zwykle do filmowania wielu elementów przy wykorzystaniu dokładnie takiego samego ruchu kamery oraz połączenia ich w jeden obraz. Możliwości dzisiejszej technologii komputerowej pozwalają też przetwarzać ten zaprogramowany ruch kamery w celu skalowania go i wykonywania innych operacji matematycznych na jego ścieżce.

W praktyce zastosowanie motion control polega na sfilmowaniu kilku obiektów w różnych momentach i połączeniu ich tak, by wyglądały na kamerowane w tym samym czasie. Przykłady?

„Klonowanie” bohatera w ujęciu z ruchem kamery

Bodaj najszersze (i najgenialniejsze!) zastosowanie motion control to „klonowanie” bohatera i wcielanie jednego aktora w dwie lub wiele ról. Dość oczywistym przykładem są tu bohaterowie bliźniacy. Inny to ukazanie postaci wykonującej jakieś następujące po sobie czynności z efektem zaburzenia czasu. Na tym samym ujęciu widzimy, jak ten sam bohater, lecz w trzech osobach jednocześnie, np. je śniadanie, ćwiczy i pracuje przy komputerze, a kolejność zdarzeń sugeruje tylko lekkie przesunięcie kamery. W rezultacie otrzymujemy – na jednym ujęciu! – postać w trzech różnych odsłonach w tym samym czasie.

Poza fajnym efektem jest to również oszczędność w zakresie długości materiałów oraz sposób na zaprezentowanie supermocy, specyficznych stanów emocjonalnych czy też nawet zaburzeń czasoprzestrzeni i zjawiska alternatywnych światów.

Dwa alternatywne światy przedstawione na jednym ujęciu

Motion control w filmie czy reklamie pozwala także zrealizować dwie sceny, które łączy czas, ale dzieli miejsce, ukazywane jednocześnie na jednym obrazie czy też ekranie (jak podzielony ekran w grze komputerowej). Czyliwydarzenia są zsynchronizowane czasowo, ale różna jest ich lokalizacja. Jak je połączyć, by uzyskać efekt rozszczepienia rzeczywistości, ale też zespolić dwa równoległe światy? Stworzyć dwa ujęcia wykorzystujące dokładnie ten sam ruch kamery z pomocą motion control.

Skalowanie, przesuwanie i zmiana prędkości ruchu

Motion control samo w sobie nie jest efektem specjalnym, ale jest narzędziem, które wspiera, ułatwia i przyspiesza tworzenie generowanych komputerowo obrazów. Dziś technologia umożliwia przetwarzanie zaprogramowanego ruchu kamery, na przykład skalowanie go dla elementów o różnych rozmiarach, ale także przesuwanie, obracanie, zmianę prędkości czy też odwzorowanie ruchu w środowisku oprogramowania.

Motion control pozwala kamerze zarejestrować dokładny ruch podczas ujęcia, dzięki czemu może on być szybko powielany przez komputer podczas tworzenia elementów generowanych cyfrowo – dla tego samego ujęcia. Jest to istotne w przypadku m.in. łączenia wielu przygotowanych warstw (np. kluczowania) – ta precyzyjna stałość ruchu uwiarygodnia efekt.

Motion control to zaledwie wierzchołek góry, którą tworzą dzisiaj nowe technologie w produkcji wideo. Filmowanie z powietrza, filmy VR i 360°, elementy interaktywne i rozszerzona rzeczywistość – to razem sprawia, że wideo staje się obecnie najbardziej sugestywną i atrakcyjną formą komunikacji. Wykorzystaj ją wspólnie z filmowcami z OSTRO – zapraszamy do współpracy.

FAQ:

1. Czym jest motion control?

Motion control to sterowanie ruchem. Z ogólnego punktu widzenia jest to sterowanie serwonapędami poprzez obiekty technologiczne – gałąź automatyki. Motion control w produkcji filmowej to programowalne sterowanie w pełni powtarzalnym ruchem kamer, używane jako narzędzie ułatwiające tworzenie efektów specjalnych.

2. Jaki zakres ma wykorzystanie motion control w filmie?

Motion control w filmie wykorzystuje się przede wszystkim do filmowania wielu ujęć z dokładnie takim samym ruchem kamery i komponowania z nich spójnego obrazu. Dzięki sterowaniu ruchem uzyskujemy m.in. efekt „sklonowania” bohatera bądź też współistnienia dwóch zależnych od siebie alternatywnych światów.

3. Jakie narzędzia umożliwiają sterowanie ruchem w filmie?

Motion control to systemy składające się z maszyn, napędu i oprogramowania oraz software’u czy aplikacji do obróbki materiałów. Urządzenie do sterowania ruchem porusza się po torze, a jego zaprogramowanie pozwala na ułożenie kamery na różne sposoby i wykonywanie określonych sekwencji ruchu w danej częstotliwości.